Psychologia pozytywna

Jesteśmy silniejsi i bardziej odporni na tragiczne zrządzenia losu niż nam się to może wydawać.
 

Dane podstawowe

Guru psychologii pozytywnej jest Martin Seligman. Narodziła się pod koniec XX w, w Stanach Zjednoczonych jako reakcja na dominującą psychologię negatywną, która powstała paradoksalnie po postępie gospodarczym. Początki są tragiczne. Szerzy się epidemia depresji w młodych pokoleniach, rośnie liczba rozwodów, psują się obyczaje, rośnie liczba samobójstw, spadają wskaźniki osiągnięć szkolnych. Ludzie zauważają brak instrukcji jak żyć, aby zachować zdrowie i życiowe spełnienie.  Niezmiernie interesujący jest fakt, że w ciągu ostatnich 20lat w literaturze psychologicznej pojawiło się 46 000 artykułów dotyczących depresji, a artykułów o radości było zaledwie 400. 

Psychologia pozytywna jest nauką o mocnych stronach człowieka i o osobistym spełnieniu. W zagadnieniach psychologii pozytywnej znajdziemy pojęcie dobrostanu psychicznego, czyli naszej oceny emocjonalnej życia. Na te ocenę składa się nasza reakcja na zachowania oraz nasze sądy dotyczące zachowania i spełnienia. Jest jeszcze jeden bardzo ważny składnik psychologii pozytywnej. Są nim pozytywne doświadczenia, ponieważ nadają one naszemu życiu wartość.
 

3 grupy dotyczące szczęścia
 

Pierwsza grupa mówi o zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów. Czyli poczucie szczęścia jesteśmy w stanie osiągnąć w sytuacji kiedy uda nam się dojść do jakiegoś idealnego stanu czy też osiągnąć określony, ważny cel. Uważa się, że ludzie którzy posiadają jakiś ważny życiowy cel są bardziej energiczni, czują, że ich życie ma sens. Druga grupa to teoria procesu lub działania. Grupa ta zakłada, że poczucie szczęścia zmienia się wraz z warunkami w jakich żyjemy. Inaczej mówiąc, jeśli jesteśmy zaangażowani w realizowanie naszych celów to doświadczamy poczucia szczęścia. Trzecia grupa natomiast mówi, że szczęście zależy od predyspozycji genetycznych i osobowościowych. Zwolennicy tego myślenia uważają, że do pewnego stopnia ludzie są predysponowani do bycia szczęśliwymi lub nieszczęśliwymi. Różnice w byciu szczęśliwym wynikają także z naszego sposobu myślenia o świecie. Na nasze poczucie szczęścia ma wpływ nie tylko to, kim jesteśmy, ale  także to, w jaki sposób myślimy o swoim życiu.
 

Cebulowa teoria szczęścia

Teoria ta wyróżnia na wzór cebuli trzy warstwy czyli trzy poziomy dobrostanu psychicznego. Poziom najgłębszy to nasze zdeterminowanie genetyczne. To nasza wola życia. Poziom pośredni naszej cebuli szczęścia to bilans emocjonalny oraz ogólne życiowe satysfakcje, sens życia. Najbardziej zewnętrzną, trzecią część cebulki tworzą bieżące doświadczenia oraz satysfakcje cząstkowe czyli te które odnoszą się do konkretnych aspektów życia np. pracy, rodziny, wypoczynku, sfery finansów.

Czynniki szczęścia

Do wytłumaczenia przyczyn szczęścia niezbędne będą nam jego czynniki. W książce „Psychologia pozytywna” Janusza Czaplińskiego wyróżnione zostały takie czynniki: wiek, wykształcenie, klasa społeczna, dochód, relacje społeczne, oparcie społeczne, mniejszości etniczne, bezrobocie, czas wolny, sport- aktywność ruchowa, religia czy kompetencje i cechy osobiste.  Stwierdzono, że niezwykle silnym czynnikiem szczęścia jest małżeństwo. Osoby pozostające w związku małżeńskim mają lepsze zdrowie fizyczne i psychiczne niż osoby żyjące samotnie. Jesteśmy istotami społecznymi i odczuwamy silne potrzeby przynależności. Chcemy mieć silne więzi z bliskimi nam osobami. 

Zmienianie wrodzonego potencjału szczęścia

Nie jesteśmy aktorami w teatrze, nie mamy narzuconego odgórnie potencjału szczęścia. Każdy z nas ma możliwość nauczenia się jak przekraczać swój wyjściowy potencjał poprzez nabywanie nowych nawyków, prostych reguł. To jest nasze życie i każdy z nas decyduje jak ma się toczyć. Oczywiście możemy pozwolić mu iść swoją drogą, ale ta droga jest tym wyjściowym potencjałem szczęścia. Samemu możemy wybierać kierunki, którymi chcemy iść i tym samym możemy zadbać o wzrost naszego szczęścia.
 

Osobowość człowieka szczęśliwego

Osoby szczęśliwe nie wyróżniają się żadnymi szczególnymi warunkami życia, wiekiem, płcią czy wykształceniem. Nie są zdrowsi, nie zależy to od ich losu. To co wyróżnia człowieka szczęśliwego to trwałe cechy osobowości czyli skłonność do przeżywania życia w sposób pozytywny, a nie negatywny. Na przeżywanie pozytywne naszego życia składa się bardzo ważny czynnik- samoocena. Młodzi ludzie, którzy są podatni na krytykę innych są bardziej podatni na bycie nieszczęśliwym. Związki między wieloma cechami osobowości i temperamentu a szczęściem są bardzo silne. Silniejsze są niż związki między dobrostanem psychicznym a warunkami życia. Część cech osobowości stanowi prawie definicyjne składniki postawy wobec życia.

Na zakończenie

Życie człowieka szczęśliwego jest różne od życia nieszczęśliwego. Szczęście to dla nas los, który  wygraliśmy na loterii, który daje nam szansę na wygraną. Tą wygraną dla każdego z nas jest co innego. Dla jednych będzie to zdrowie, dla innych dobre relacje z bliskimi a dla jeszcze innych kariera zawodowa, pieniądze czy cokolwiek innego o czym marzymy. Szczęście jak twierdził Budda jest drogą do celu, naszego powodzenia a nie celem samym w sobie.